Je hond gedraagt zich op een manier die hij goed dunkt. Jouw hond heeft geen idee wat gewenst en ongewenst gedrag is. Tenzij je hem dat leert. Je hond doet namelijk simpelweg dat, wat voor hem goed uitpakt. Gedrag dat voor jou ongewenst is, kan je dus beïnvloeden. Bijvoorbeeld door te zorgen dat je hond er geen succes door ervaart.
Wat is ongewenst gedrag?
Ongewenst gedrag is niet eenduidig te benoemen. Wat voor de ene eigenaar ongewenst is, is dat voor de andere eigenaar niet. Gedrag is dus vooral ongewenst als je daar als eigenaar hinder van ondervindt. Zo wil de ene baas juist graag een waakhond voor zijn erf, de ander heeft liever niet een hond die blaft naar voorbijgangers.
Kies een hond die in essentie zo goed mogelijk bij je past
Als eigenaar is het dus verstandig zoveel mogelijk te kiezen voor de hond die bij je past.
- Bij een pup of jonge hond ga je dan vooral kijken naar ras eigenschappen en het karakter van de individuele hond. Groeit je hond groter, dan zullen de volwassen eigenschappen van de hond meer gaan tonen.
- Adopteer je een hond op volwassen leeftijd, dan zal het uiteindelijke karakter van de hond al duidelijker aanwezig zijn.
Eigenschappen van een hond, hebben ook een keerzijde. Een hond die waaks is, zal snel reageren op geluiden in de buurt. Een hond die erg roedelgericht is, kan problemen hebben met alleen thuis zijn. Een hond die ‘lekker’ zelfstandig is, volgt je commando’s misschien niet zo snel op als je zou willen.
Het gaat er dus vooral om dat een hond bij je past. Ongewenst gedrag zal niet altijd volledig te voorkomen zijn, afhankelijk van wat jij als ongewenst gedrag beschouwt. Een volwassen hond kan natuurlijk ook gedrag hebben ontwikkeld door de nodige leerervaringen. Maar hoe werkt dat dan precies?
Succesvol gedrag
Een hond leert gedrag herhalen doordat het voor hem een gewenst effect heeft. Voorkomen van gedrag is een manier om het succes en daarmee de ontwikkeling van (ongewenst) gedrag te voorkomen. Door de hond niet in een situatie te brengen waarin hij dat gedrag vertoont. Denk aan graven in de tuin. De hond zich niet alleen laten vervelen in de tuin, kan ervoor zorgen dat hij niet al te veel van dat gedrag ontwikkeld.
Vertoont je hond eenmaal gedrag, probeer dan te voorkomen dat dit gedrag succesvol voor hem uitpakt.
Bijvoorbeeld: je hond blaft om aandacht. Geef je hem dan aandacht, dan was het blaffen heel succesvol. Het heeft gewerkt voor je hond. Wat zou je in zo’n geval dan anders kunnen doen? Je hond niet zijn zin geven zolang hij blaft. Belangrijk is altijd om te weten waar het je hond om te doen was. Wat wilde hij dat de uitkomst was van zijn gedrag? Is dat aandacht vragen? Een slimme manier om dan te zorgen dat je hond geen succes heeft van het gedrag, is juist geen aandacht geven. Beloon gewenst gedrag. Dat wil zeggen: zodra je hond een paar tellen stil is, geef je hem juist wel wat hij wilde: aandacht. Het is lastig om een hond die blaft om aandacht niet te berispen. Maar bedenk dat ook een berisping, aandacht is.
De ene hond heeft sneller de neiging tot blaffen, dan een ander. Sommige rassen staan er zelfs om bekend, zoals de teckel. Het ras is gefokt om zijn baas te alarmeren bij de jacht, het zit dus in zijn genen. Bij de ene hond zal het mede hierdoor makkelijker zijn om te leren om helemaal niet te blaffen dan bij een ander.
Angst
Angst voorkomen hangt grotendeels samen met vertrouwen.
Angst is bij pups o.a. te voorkomen door een goede socialisatie. Zo kan angst voor mensen, honden, ondergronden, geluiden etc. zo veel mogelijk voorkomen worden. Hierbij geldt dat de socialisatie bij de fokker start (vanaf 4 weken) en dat dit juist wordt voortgezet door de eigenaar. In eerste instantie tot een week of 12, maar ook daarna moet de goede socialisatie worden opgevolgd en onderhouden.
Tot de volwassen leeftijd van de hond kunnen allerlei oorzaken resulteren in verandering van gedrag. De aanleg speelt hier ook een rol en die kan niet worden voorkomen of veranderd (angst is overerfelijk), maar ook leerervaringen en trauma’s kunnen alsnog angst veroorzaken.
Verlatingsangst kan voorkomen worden door de hond vertrouwen te geven dat je altijd terugkomt. Bouw je dit goed op, dan heb je de meeste kans dat je hond leert om ontspannen alleen thuis te zijn. Maar ook hier speelt aanleg een rol.
Agressie
Agressie is defensief. Dat wil zeggen: de hond houdt iets op afstand omdat het onprettig voor hem is. Leert een hond om agressie in te zetten, dan is de kans groot dat hij dit blijft doen. Het gedrag is voor de hond immers erg succesvol. Agressie kan ontstaan naar soortgenoten, bezoek, vreemde mensen en zelfs gericht op de eigenaar. Voorkomen is dus hier ook zeker beter dan genezen. Door je hond een gevoel van veiligheid te bieden en door zelf hondencommunicatie goed te begrijpen kan je de ontwikkeling van agressie in een vroeg stadium leren herkennen en verder ontwikkeling voorkomen.
Bij het ontstaan van bezitsagressie treedt bijvoorbeeld een snel leerproces in werking bij de hond. Vroeger werd gezegd dat de hond moet begrijpen dat al zijn spullen van ons zijn. Dit is een gevaarlijk advies en kan juist bezitsagressie in de hand werken. Kluifjes en speeltjes afpakken ‘zodat de hond leert dat jij de baas bent’, kan je dus beter niet doen.
Wat gebeurt er namelijk in de gedachten van de hond: mijn eigenaar pakt mijn spullen af, ik kan ze maar beter goed verdedigen om dit te voorkomen. Zonder dat je het bewust doet, leer je je hond niet dat jij de baas bent maar dat hij zijn spullen moet verdedigen.
Credits
Geschreven door kynologisch gedragstherapeut Judith Fick van Hondentaak.nl
