Misschien denk je dat je hond alleen leert door wat je met hem oefent. Volg je een cursus met je hond, dan leer je je hond gedrag (bewust). Maar je hond leert niet alleen wat je hem aanleert. Een hond kan leren van jou (ook onbewust) en van anderen in jouw omgeving. Daarnaast leert jouw hond ook door gedrag dat voor jouw hond zelfbelonend is. Je zou kunnen zeggen dat je hond dus ook zichzelf gedrag aanleert. Hoe zit dat?
Foto: eten stelen is zelfbelonend gedrag. Dit gedrag levert gegarandeerd een beloning op voor de hond.
Wat is zelfbelonend gedrag?
Zelfbelonend gedrag betekent letterlijk dat het gedrag dat je hond vertoont, voor hem belonend is. Zonder dat jij daar een beloning voor geeft. Zonder dat je het weet, leert je hond dus (zichzelf) gedrag aan. Waarom? Omdat het hem iets oplevert. Je hebt hier dus weinig invloed op. In die zin: als je jezelf niet bewust bent van dit principe en je doet er niets aan, dan wordt het gedrag steeds sterker. Dit betekent dat je hond het gedrag zal herhalen, waarschijnlijk steeds vaker en met meer volharding, zolang het belonend blijft.
Wat maakt dat dit gedrag voor jouw hond succesvol (belonend) is?
Per type zelfbelonend gedrag is er een reden waarom dit gedrag voor jouw hond succesvol is. De gemene deler is, dat de uitkomst van het gedrag een positieve uitkomst is, voor je hond. En dat niemand hierbij betrokken is, behalve je hond zelf. Denk dus altijd na over het resultaat van gedrag, door de ogen van jouw hond.
Beloning in de vorm van eten
Je hond steelt eten. Van tafel, van het aanrecht, of uit de prullenbak. Je kunt hem hiervoor straffen, maar dat is altijd achteraf. De beloning van het gestolen eten kan voor je hond zo groot zijn, dat hij het straffen nadien, op de koop toeneemt. Eenzelfde principe kan ontstaan als je hond van straat eet, of poep van honden of andere dieren. Zolang hij succes heeft, zal hij het blijven doen.
Hormonen
Een andere reden van zelfbelonend gedrag zijn hormonen die je hond een prettig gevoel geven: de gelukshormonen. Endorfine, serotonine, dopamine en oxytocine. Elk van deze vier hormonen zorgt voor een speciaal soort geluk.
Een hond die ergens achter aan jaagt, krijgt hierdoor een gevoel van euforie door dopamine. Dit is zeer zelfbelonend en zelfs verslavend voor je hond. Grote kans dus dat hij dit zal herhalen en dat dit gedrag intenser wordt met de tijd. Geef je hond eens ongelijk.
Foto: Jagen is zelfbelonend gedrag voor veel honden. Het geeft ze een fijn gevoel (dopamine).
Gedrag waar anderen een rol in spelen
Zodra er bij het vertonen van gedrag, een ander betrokken is, zoals een persoon of bijvoorbeeld aan andere hond, spreken we niet meer van zelfbelonend gedrag.
Wel kan je hond ook in deze situaties gedrag aanleren, zonder dat jij daar een (grote) rol in speelt. Dit is dus goed om te weten en te herkennen.
Voorbeelden van gedrag wat snel verergert:
- Blaft je hond naar de postbode?
- Valt je hond uit naar andere honden, mensen etc.?
De kans is groot dat dit gedrag voor jouw hond een doel dient. Namelijk: het wegjagen van hetgeen waar hij naar blaft of uitvalt. Bij de postbode is dit gedrag altijd succesvol voor je hond. Bij uitvallen naar andere honden en mensen, vaak ook. Zodra je hond merkt dat hij op deze manier succesvol iemand op afstand houdt, is de reden om dit gedrag te herhalen heel logisch. Vaak wordt dit gedrag met de tijd (hierdoor) ook erger. Je hond zal het vaker vertonen en intensiveren. Zodat het nóg succesvoller wordt. Als het ware oefent je hond dit gedrag elke keer opnieuw en wordt hij er (naar eigen zeggen) steeds beter in.
Hoe heb je invloed op dit gedrag van je hond?
In principe heb je op het gedrag zelf, en het leerprincipe, geen invloed. Dat betekent: als je er niets aan doet, gaat je hond ermee door en herhaalt hij dit gedrag over en over.
Aan de slag met ongewenst gedrag
In eerste instantie is het belangrijk om te begrijpen waarom je hond bepaald gedrag geleerd heeft. Is het omdat zijn gedrag zelfbelonend is? Of speel jij of speelt iemand anders hier (onbewust) een rol in het versterken van het gedrag van jouw hond?
Om gedrag te veranderen, zal je dus moeten weten aan ‘welke knoppen je moet draaien’ om het desbetreffende gedrag te veranderen.
Je kunt je hier gratis aanmelden voor een cursus waarin je leert meer controle uit te oefenen op het gedrag van je hond.
Credits
Geschreven door kynologisch gedragstherapeut Judith Fick van Hondentaak.nl ©